نقدی بر دیدگاه «رئالیسم مفهومی خلاقانه» در کتاب «روش‌‌شناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان»

نویسندگان

  • سید سعید زاهد دانشیار دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز ـ شیراز
  • سید محمدرضا تقوی استاد دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز ـ شیراز
چکیده مقاله:

هدف از مطالعه حاضر، نقد «رئالیسم مفهومی خلاقانه» به عنوان مدلی روش شناختی از علم اسلامی است. این مدل، ساختار علم متداول، در قَوارۀ مدرنیته و پسا مدرنیته، را نمی‌پذیرد و ساختار جدیدی از علم، متناسب با جهان بینی اسلامی را، در قالب یک پارادایم ارائه می کند که در صدر آن، اصالت جهان بینی و سنّت های لایتغیّر الهی قرار دارد. از محاسن این پارادایم، تخصیص مخزن علم، نزد پروردگار عالَم، برخورداری از یک سلسله مراتب معرفتی، باور به عوالِم غیب و شهادت، معرفی منابع کسب دانش، فراتر از حس و تجربه و تعیین ملاک صحت، فراتر از وقوع در نشئۀ مادی می باشد. معهذا کلی گویی و گسلش بین مفاهیم متعدد، همچنین روشن نبودن نحوۀ ورود به منابع معرفتی، تجربه و عقل و شهود از کاستی های این مدل است. در مجموع این مدل، در پیشبرد علم دینی مخصوصاً در مقام ثبوت علم، در بعد مفهوم سازی های نظری و جدا شدن از فضایِ سکولار، تاثیرگذار ارزیابی می شود. ارائه پیشنهاد جهت تکمیل دیدگاه موجود و قدم های بعدی در مسیر تدوین علم اسلامی، پایان بخش این نوشتار است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

امکان سکولاریسم اسلامی؟ نقد کتاب سکولاریسم اسلامی: نقدی بر دیدگاه روشنفکران مسلمان

اگر چه بعد از دوره مشروطه، حال و هوای مدرنیزاسیون غربی، از جمله سکولاریسم، در ایران دمیدن گرفت، تا پیش از وقوع انقلاب اسلامی کمتر مساله اصلی روشنفکران در تمام ابعاد آن بود. این در حالی است که با تاسیس حکومت دینی عموم روشنفکران و صاحب­نظران به تصریح یا به تلویح و اشاره مفهوم سکولاریسم و ملزمات آن را در جامعه دینی ایران مورد پرسش و چالش قرار دادند. تا آن جا که برخی برای تلاش روشنفکران از نظریه­پر...

متن کامل

تسویر محمول نزد منطق‌دانان مسلمان در تقابل با دیدگاه هامیلتون

از نظر منطقدانان مسلمان، سور در منطق حملی کمیت افراد موضوع را نشان می دهد؛ لذا بر سر موضوع می آید. در این صورت اگر بر سر محمول ظاهر شود نوعی انحراف در گزاره ایجاد می­شود؛ چنین گزاره ای «قضیه منحرفه» نامیده می شود. در منطق جدید، در مقابل، ویژگی اصلی یک محمول کلی و غیر اشباع بودن آن است؛ و از آنجایی که محمول دارای متغیر آزاد(= شناسه) است می تواند مسور گردد و گزاره به دست آمده کاملا خوش ساخت است. ...

متن کامل

ترکیب مفهومی در علوم انسانی:

نحوه نضجگی ری و توسعه مفاهیم جدید علمی در ذهن دانشمندان یکی از نقاط تمرکز اصلی و مشترکفلاسفه علم، تار یخ نگاران علم و متخصصان علوم شناختی بوده است. مدلهای نظ ری بوجود آمده در اینزمینه تلاش کردهاند تا بطور دقیق به توصیف ساز و کارهایی بپردازند که از خلال آنها مفاهیم و ساختارهایمفهومی در دنیای علم ظهور میکنند. این ذخائر نظ ری در عین حال عمدتاً با نگاه به تحولات علوم طبیعیشکل گرفتهاند. در مقاله حاضر...

متن کامل

قضاوت زن نزد اندیشمندان مسلمان از منظر حقوق بشر

از دیرباز براساس تفاوتهای زیستی میان زنان و مردان نوعی تقسیم کار اجتماعی صورت گرفته است و زنان به عنوان نیمی از قشر جامعه به دلیل وجود ویژگی های زنانه از دسترسی به بعضی مناصب اجتماعی از جمله قضاوت محروم بوده اند. در زمان و مکانی که زن انسانی دون و جنس دوم تلقی می شد، قرآن ارزش وجودی وی را برابر با مرد بیان کرد و بر تساوی انسانها اعم از مرد و زن از نظر آفرینش خلقت تاکید کرد به طوری که به پاره ای...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 17  شماره 2

صفحات  19- 37

تاریخ انتشار 2017-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023